Συνηθέστερα σπινθηρογραφήματα
1) ΤΟ ΤΟΜΟΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΑΙΜΑΤΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ
Το σπινθηρογράφημα αιματώσεως του μυοκαρδίου είναι μια μελέτη της αιματώσεως του μυοκαρδίου που γίνεται με την χρήση ραδιενεργού Θαλλίου (Tl-201) ή ραδιοφαρμάκων επισημασμένων με Τεχνήτιο (Τc99m) (SESTAMIBI ή TETROFOSMIN). Συνήθως το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου γίνεται συνδυασμένα υπό συνθήκες κοπώσεως και ηρεμίας ή και υπό φαρμακευτική κόπωση. Συχνότερα γίνεται χωρίς συγχρονισμό με το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) αλλά μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε συγχρονισμό με το ΗΚΓ (gated SPECT) οπότε υπολογίζεται και το κλάσμα εξωθήσεως της αριστερής κοιλίας και ελέγχεται η κινητικότητα των τοιχωμάτων της. Το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου μετά δοκιμασία κοπώσεως ή ‘φαρμακευτική κόπωση’ με διπυριδαμόλη είναι η πλέον ευαίσθητη, μη επεμβατική μέθοδος διάγνωσης και εντόπισης της ισχαιμίας του μυοκαρδίου. Έχει σημαντικό ρόλο στην εκτίμηση του κινδύνου ασθενών ύποπτων ή ασθενών με διαγνωσμένη στεφανιαία νόσο, καθώς και στην εκτίμηση της βιωσιμότητας του μυοκαρδίου μετά από έμφραγμα. Τέλος έχει σημαντικό ρολό στην εκτίμηση του κινδύνου προ της εκτέλεσης μεγάλων χειρουργικών επεμβάσεων
Ποια είναι η διαδικασία της εξέτασης;
Το πρωτόκολλο της εξέτασης ποικίλλει ανάλογα με το ραδιοφάρμακο που μπορεί θα χρησιμοποιηθεί. Χρησιμοποιούνται το Θάλλιο-201 (Tl-201) ή τα τεχνητιωμένα παράγωγα (ισονιτρίλια- Sestamibi ή Tetrofosmin- επισημασμένα με Τεχνήτιο Tc-99m). Τα ραδιοφάρμακα ενίονται ενδοφλέβια στο μέγιστο της κόπωσης ή μετά την ενδοφλέβια χορήγηση διπυριδαμόλης ή αδενοσίνης και ακολουθεί η λήψη των τομογραφικών εικόνων (SPECT) κόπωσης σε γ-κάμερα. Οι εικόνες ηρεμίας λαμβάνονται μετά 3-4 ώρες ή ακόμη και την επόμενη ημέρα.
Ο χρόνος λήψης των τομογραφικών σπινθηρογραφικών εικόνων είναι 20 – 30 λεπτά. Η συνολική διάρκεια της εξέτασης, συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου αναμονής μεταξύ των δύο φάσεων είναι περίπου 4 ώρες.
Υπάρχουν αλληλεπιδράσεις με την φαρμακευτική αγωγή του ασθενούς;
Oι αναστολείς των β-υποδοχέων εμποδίζουν την επίτευξη της μέγιστης καρδιακής συχνότητας και συνιστάται να διακόπτονται 1 ημέρα προ της εξέτασης. Ομοίως, συνιστάται να διακοπούν οι αναστολείς των διαύλων Ca για 2 ημέρες και τα νιτρώδη για 1 ημέρα προ της εξέτασης.
Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (αΜΕΑ) δεν επηρεάζουν την εξέταση.
Η καφεΪνη (καφές, τσάι, αναψυκτικά τύπου cola) και τα φάρμακα που περιέχουν ξανθινικά παράγωγα ( φάρμακα που χορηγούνται σε ασθενείς με βρογχικό άσθμα), όπως οι αμινοφυλλίνες, αναστέλλουν τη δράση της διπυριδαμόλης και επομένως είναι απαραίτητη η διακοπή τους 1 ημέρα προ της εξέτασης.
Ποιά προετοιμασία απαιτείται;
Πέραν των φαρμάκων, που συνιστάται να διακοπούν ένα ορισμένο χρονικό διάστημα προ της εξέτασης, ως ανωτέρω, ο ασθενής θα πρέπει να προσέλθει στο τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής νηστικός ή με ένα ελαφρύ πρωινό, ανάλογα με την ώρα της εξέτασής του. Στην περίπτωση που δεν θα χρησιμοποιηθεί το Tl-201, αλλά τεχνητιωμένο παράγωγο ως ραδιοφάρμακο, η νηστεία δεν είναι απαραίτητη και επιτρέπεται στον ασθενή ένα ελαφρύ γεύμα κατά την χρονική περίοδο αναμονής μεταξύ των δύο φάσεων της μελέτης. Το τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής θα σας ενημερώσει σχετικά.
Ποιά είναι η επικινδυνότητα της εξέτασης;
Καμία παρενέργεια δεν έχει περιγραφεί από την χορήγηση του θαλλίου ή των ραδιοφαρμάκων τεχνητίου. Η όποια επικινδυνότητα της εξέτασης έγκειται στη δοκιμασία κοπώσεως ή την χορήγηση των αγγειοδιασταλτικών φαρμάκων, η οποία γίνεται παρουσία καρδιολόγου.
Η δόση ακτινοβόλησης κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα. Η εξέταση αντενδείκνυται για τις εγκύους, όπως άλλωστε οι περισσότερες εξετάσεις Πυρηνικής Ιατρικής. Στην περίπτωση θηλασμού, επειδή το ραδιοφάρμακο απεκκρίνεται στο γάλα και εάν δεν μπορεί να αναβληθεί η εξέταση μετά την περίοδο θηλασμού, είναι απαραίτητη η προσωρινή διακοπή.
Ο ασθενής δύναται να οδηγήσει μετά την εξέταση.
Ποιό είναι το κλινικό όφελος της εξέτασης;
- Έγκαιρη διάγνωση στεφανιαίας νόσου σε ασθενείς με ενδιάμεση πιθανότητα στεφανιαίας νόσου.
- Ανίχνευση υπολειπόμενης ισχαιμίας σε ασθενείς μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου.
- Έλεγχος βιωσιμότητας του μυοκαρδίου μετά από έμφραγμα για σωστή λήψη θεραπευτικών αποφάσεων.
- Εκτίμηση προεγχειρητικού κινδύνου σε ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο ή με υποψία στεφανιαίας νόσου.
- Έλεγχος αποτελέσματος μετά από αγγειοπλαστική ή μετά από επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης και έλεγχος επαναστένωσης των αγγείων.
- Έλεγχος, μη επεμβατικός, επαναστένωσης.
2) ΤO ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΟΣΤΩΝ
Το σπινθηρογράφημα οστών αποτελεί την πλέον ευαίσθητη μέθοδο για την ανίχνευση και παρακολούθηση μεταστατικής νόσου στα οστά για μια σειρά από καρκίνους.
Ποιά είναι η διαδικασία της εξέτασης ;
Χορηγείται ενδοφλέβια το οστεόφιλο ραδιοφάρμακο. Ακολουθεί αναμονή 3 ωρών. Γίνεται ολόσωμη σάρωση του σώματος και λαμβάνονται στατικές συμπληρωματικές λήψεις αν χρειάζεται, διάρκειας 20-30 λεπτών. Ακολουθεί συμπληρωματική τομογραφική λήψη SPECT διάρκειας 20 λεπτών σε περιοχή του σκελετού με εύρημα ή ανάλογα με την ένδειξη παραπομπής. Στο σπινθηρογράφημα τριών φάσεων γίνεται λήψη αρχικών εικόνων αμέσως μετά τη χορήγηση και ακολουθεί η ως ανωτέρω διαδικασία.
Υπάρχει αλληλεπίδραση με τη θεραπευτική αγωγή του ασθενούς;
Η εξέταση δεν επηρεάζει τη συνήθη θεραπευτική αγωγή εκτός από την αντιπηκτική αγωγή. Το αποτέλεσμά της όμως δύναται να επηρεαστεί από θεραπείες όπως χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, πρόσφατα χειρουργεία.
Υπάρχει ειδική προετοιμασία προ της εξέτασης;
Χρειάζεται καλή ενυδάτωση του ασθενούς πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εξέταση. Συνιστάται συχνή ούρηση. Δεν απαιτείται νηστεία προ της εξέτασης. Δεν απαιτείται διακοπή των φαρμάκων.
Ποιά η επικινδυνότητα της εξέτασης;
Δεν έχουν αναφερθεί σοβαρές παρενέργειες από τη χορήγηση του ραδιοφαρμάκου. Εξαιρετικά σπάνια είναι η περίπτωση αλλεργικής αντίδρασης, η οποία δεν είναι σοβαρή. Η ακτινοβόληση του ασθενούς κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα. Η εξέταση δεν πραγματοποιείται σε εγκύους, όπως άλλωστε και οι περισσότερες εξετάσεις Πυρηνικής Ιατρικής. Σε περίπτωση θηλασμού, εάν δεν μπορεί να αναβληθεί η εξέταση, είναι απαραίτητη η προσωρινή διακοπή και απόρριψη του γάλακτος.
Ποιό το κλινικό όφελος της εξέτασης;
Το σπινθηρογράφημα οστών ανιχνεύει με μεγάλη ευαισθησία τις οστικές μεταστάσεις, ακόμα και σε αρκετά πρώιμο στάδιο, όταν ακόμη οι ανατομικές απεικονιστικές μέθοδοι δυνατόν να είναι αρνητικές. Δίνει τη δυνατότητα σάρωσης ολοκλήρου του σκελετού σε μία και μόνη εξέταση, στο μικρότερο δυνατό χρόνο και με τη μικρότερη δυνατή ακτινοβόληση του ασθενούς. Ενδείκνυται στην παρακολούθηση οστικής μεταστατικής νόσου. Μπορεί να διαφοροδιαγνώσει την οστεομυελίτιδα από φλεγμονή μόνον των μαλακών μορίων και να αξιολογήσει επιπλοκές στις οστικές προθέσεις, όπως χαλάρωση ή φλεγμονή. Μπορεί να ανιχνεύσει τη βιωσιμότητα των οστών, παρουσία εμφράκτων και ανάγγειου νέκρωσης, παρουσία βιώσιμων οστικών μοσχευμάτων. Είναι σημαντική η βοήθεια του σπινθηρογραφήματος οστών στην ανίχνευση καταγμάτων εκ καταπόνησης (stress fractures), καθώς και στην ανίχνευση κακοποίησης παιδιών. Ενδείκνυται στη διερεύνηση οστικού άλγους, με φυσιολογικό ακτινολογικό έλεγχο, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην παρακολούθηση της φλεγμονώδους αρθρίτιδας.
3) ΤΟ ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΑΕΡΙΣΜΟΥ-ΑΙΜΑΤΩΣΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ
Το σπινθηρογράφημα αερισμού-αιμάτωσης πνευμόνων είναι η καλύτερη μη επεμβατική μέθοδος ανίχνευσης πνευμονικής εμβολής.
Ποια είναι η διαδικασία της εξέτασης;
Αρχικά γίνεται τo σπινθηρογράφημα αερισμού. Ο ασθενής εισπνέει και εκπνέει μέσω ενός κλειστού συστήματος ένα ραδιενεργό αέριο (81m-Κr) ή ραδιενεργό αεροζόλη (εκκνέφωμα DTPA) για 5-10 λεπτά. Ακολούθως, λαμβάνονται οι εικόνες αερισμού σε γ-κάμερα. Στη συνέχεια ενίουμε ενδοφλέβια στον ασθενή ένα εναιώρημα σωματιδίων αλβουμίνης, των οποίων η διάμετρος δεν ξεπερνά τα 50μ, επισημασμένων με 99m-Τc. Τα σωματίδια ‘παγιδεύονται’ σε ένα πολύ μικρό ποσοστό(1%) των αρτηριολίων του κάθε πνεύμονα. Ακολούθως, λαμβάνονται οι εικόνες αιμάτωσης σε γ-κάμερα. Συνολικά η εξέταση διαρκεί 30 λεπτά. H μελέτη συμπληρώνεται με τομογραφική λήψη SPECT, αυξάνοντας έτσι την ευαισθησία της μεθόδου.
Υπάρχει αλληλεπίδραση με τη θεραπευτική αγωγή του ασθενούς;
Κανένα φάρμακο δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα της εξέτασης. Αν ο ασθενής έχει βρογχικό άσθμα, συνιστάται να έχει πάρει την βρογχοδιασταλτική αγωγή του προ της εξέτασης.
Υπάρχει ειδική προετοιμασία προ της εξέτασης;
Καμία προετοιμασία δεν είναι απαραίτητη. Είναι εντούτοις πολύ χρήσιμη μια πρόσφατη απλή ακτινογραφία θώρακος για την καλύτερη ερμηνεία των εικόνων και τη διάγνωση.
Ποια είναι η επικινδυνότητα της εξέτασης;
Οι παρενέργειες είναι εξαιρετικά σπάνιες. Ορισμένα περιστατικά αλλεργικής αντίδρασης στην ανθρώπειο αλβουμίνη έχουν περιγραφεί. Η ακτινοβόληση του ασθενούς είναι ασθενής. Στην περίπτωση θηλασμού, συνιστάται προσωρινή διακοπή για 12 ώρες. Το σπινθηρογράφημα πνευμόνων ενδείκνυται και σε παιδιά π.χ. επί υποψίας κατάποσης ξένου σώματος.
Ποιό το κλινικό όφελος του σπινθηρογραφήματος πνευμόνων;
Ένα φυσιολογικό σπινθηρογράφημα πνευμόνων επιτρέπει να αποκλείσουμε την ύπαρξη πνευμονικής εμβολής. Επί ύπαρξης πολλαπλών τμηματικών ελλειμμάτων αιμάτωσης με διατήρηση του αερισμού, η διάγνωση πνευμονικής εμβολής είναι πολύ πιθανή.
Η εξέταση πρέπει να πραγματοποιηθεί το συντομότερο δυνατό του κλινικού ενοχλήματος, μέσα σε 48 ώρες, καθώς τότε η ευαισθησία της μεθόδου είναι υψηλότερη.Ένα ποσοστό 8% των εμβολικών επεισοδίων παρουσιάζουν αυτόματη ίαση στις πρώτες 24 ώρες.
Στην περίπτωση δημιουργίας πνευμονικού εμφράκτου τόσο η αιμάτωση, όσο και ο αερισμός είναι μειωμένες. Η εξέταση επομένως είναι μη ειδική, καθώς η εικόνα του σπινθηρογραφήματος προσομοιάζει με εκείνη άλλων πνευμονικών παθήσεων π.χ. πνευμονία.
Στους ασθενείς τέλος με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, συνυπάρχουν προβλήματα αερισμού και αιμάτωσης και είναι ως εκ τούτου δύσκολη η ερμηνεία των σπινθηρογραφικών εικόνων ελλείψει μελέτης προγενέστερης του ύποπτου για πνευμονική εμβολή επεισοδίου.
Το σπινθηρογράφημα αιμάτωσης πνευμόνων ενδείκνυται επίσης στον υπολογισμό του υπολειπόμενου λειτουργικού πνευμονικού όγκου σε ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε επέμβαση εκτομής πνευμονικού παρεγχύματος.
Ενδείκνυται επίσης στον έλεγχο ύπαρξης καρδιακής διαφυγής ΔΕ προς ΑΡ.
4) ΤΟ ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΝΕΦΡΩΝ
Το σπινθηρογράφημα νεφρών αναδεικνύει την αιμάτωση, την λειτουργία-σπειραματική και σωληναριακή- και την αποχέτευση των νεφρών. Αποτελεί την καλύτερη εξέταση για τον έλεγχο παρεγχυματικών ουλών μετά ουρολοίμωξη του ανωτέρου ουροποητικού στα παιδιά.
Ποια είναι η διαδικασία της εξέτασης;
Ενίουμε ενδοφλέβια στον ασθενή ένα ραδιοφάρμακο, ανάλογα με την προς μελέτη νεφρική λειτουργία. Η λήψη των σπινθηρογραφικών εικόνων πραγματοποιείται είτε άμεσα-στην περίπτωση του δυναμικού σπινθηρογραφήματος νεφρών με DTPA ή MAG-3 είτε μετά πάροδο 3-4 ωρών- στην περίπτωση του στατικού σπινθηρογραφήματος με DMSA . Επί συγκεκριμένων ενδείξεων, το πρωτόκολλο της μελέτης τροποποιείται, όπως π.χ. με χορήγηση από του στόματος ΚΑΠΤΟΠΡΙΛΗΣ προς έλεγχο ύπαρξης νεφραγγειακής αιτιολογίας υπέρτασης ή με χορήγηση ενδοφλέβια διορητικού (φουροσεμίδη) προς έλεγχο αποφρακτικής ουροπάθειας.
Υπάρχει αλληλλεπίδραση με άλλα φάρμακα που ενδεχομένως λαμβάνει ο ασθενής;
Δεν υπάρχει ουσιαστική αλληλλεπίδραση με άλλα φάρμακα, εκτός από την περίπτωση νεφρογράμματος μετά Καπτοπρίλη, όπου είναι απαραίτητη η διακοπή των ανταγωνιστών του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (α-ΜΕΑ) για 2-3 ημέρες προ της μελέτης.
Ποια είναι η προετοιμασία του ασθενούς;
Είναι απαραίτητη η καλή ενυδάτωση του ασθενούς προ της μελέτης, εκτός της περίπτωσης νεφρικής ανεπάρκειας. Καμία άλλη προετοιμασία δεν είναι απαραίτητη.
Ποια είναι η επικινδυνότητα της εξέτασης;
Η ακτινοβόληση που δέχεται ο ασθενής είναι πολύ χαμηλή και γενικά είναι σημαντικά χαμηλότερη της ενδοφλέβιας πυελογραφίας. Το σπινθηρογράφημα νεφρών αποτελεί εξάλλου την πιο συχνή εξέταση πυρηνικής ιατρικής στα παιδιά. O ασθενής δύναται να οδηγήσει μετά την εξέταση.
Ποιό είναι το κλινικό όφελος της εξέτασης;
Το στατικό σπινθηρογράφημα νεφρών είναι η πιο ευαίσθητη μέθοδος για τη διάγνωση της οξείας πυελονεφρίτιδας στα παιδιά, καθώς και για την ανίχνευση μόνιμων παρεγχυματικών βλαβών μετά την ουρολοίμωξη. Επιτρέπει την ποσοτικοποίηση της νεφρικής λειτουργίας εκάστου νεφρού και τον υπολογισμό της σχετικής συμμετοχής εκάστου νεφρού στη συνολική νεφρική λειτουργία. Επιπρόσθετα, ενδείκνυται στην αναζήτηση εκτόπου νεφρού.
Το δυναμικό σπινηρογράφημα νεφρών βοηθά στη διαφοροδιάγνωση λειτουργικής από μηχανική απόφραξη του ουροποιητικού συστήματος, στον έλεγχο ύπαρξης νεφραγγειακής αιτιολογίας υπέρτασης.
Πλέον συγκεκριμένα για τη νεφραγγειακή υπέρταση;
Η νεφραγγειακή νόσος περιλαμβάνει την στένωση της νεφρικής αρτηρίας, την αγγειονεφρική υπέρταση και την αζωθαιμική αγγειονεφρική νόσο (ισχαιμική νεφροπάθεια). Είναι ευνόητη η διάκριση μεταξύ αγγειονεφρικής υπερτάσεως και στενώσεως της νεφρικής αρτηρίας. Η στένωση της νεφρικής αρτηρίας είναι συχνό εύρημα σε άτομα χωρίς υπέρταση και είναι δυνατόν να συνυπάρχει σε υπερτασικά άτομα χωρίς όμως να αποτελεί την αιτία της υπερτάσεως. Αιτίες αγγειονεφρικής υπέρτασης στα βρέφη και τα παιδιά είναι η θρόμβωση της νεφρικής αρτηρίας και η στένωση της αορτής. Ο σκοπός ενός τεστ ανίχνευσης της αγγειονεφρικής υπέρτασης είναι να ανευρεθούν οι ασθενείς που έχουν σαν αιτία της υπέρτασης την στένωση της νεφρικής αρτηρίας και να προβλέψουν το ιάσιμο ή όχι μετά από ενδεχόμενη επέμβαση.
Related Posts
Tags
Share This
