To PSA στον καρκίνο του προστάτη
To PSA στον καρκίνο του προστάτη
Ο καρκίνος του προστάτη παρουσιάζει μία πτώση με το πέρασμα των δεκαετιών. Ωστόσο όμως σε ορισμένους πληθυσμούς όπως οι Αφροαμερικανοί, η θνησιμότητα παραμένει υψηλή, θα έλεγε κανείς διπλάσια από αυτή των λευκών. Είναι σημαντικό να λεχθεί ότι η τυχαία ανακάλυψη καρκίνου του προστάτη μετά από τον θάνατο ηλικιωμένων ατόμων ανέρχεται σε πολύ υψηλά επίπεδα και θα πρέπει να είναι του επιπέδου του 80 % για άτομα πέραν της ηλικίας των 80 ετών. Όσο αναφορά το PSA το οποίο είναι ένας καλός δείκτης screening του καρκίνου του προστάτου θα πρέπει να ειπωθεί ότι τα επίπεδα των 4 ng/mL είναι μάλλον υψηλά. Με βάση νεότερα δεδομένα θα πρέπει να θεωρηθεί ότι τα φυσιολογικά επίπεδα φτάνουν μέχρι 2,5 ng/mL. Μία σημαντική παράμετρος η οποία μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη εκτίμηση του PSA σαν δείκτη καρκίνου του προστάτου είναι η ταχύτητα αυξήσεως των επιπέδων του. Είναι παραδεκτό ότι μία ταχύτητα αυξήσεως των επιπέδων του PSA μικρότερη των 0,75 ng/mL/χρόνο είναι ενδεικτική καλοήθειας, Σύμφωνα με νεότερα όμως δεδομένα και ιδιαίτερα για άτομα μικρότερα των 50 ετών η ταχύτητα αυξήσεως του PSA θα πρέπει να τοποθετηθεί στα 0,6 ng/mL/χρόνο. Κατ΄ άλλους πρέπει επίσης στην εκτίμηση του ρυθμού αύξησης του PSA να λαμβάνονται υπόψη τα επίπεδά του. Έτσι ο ρυθμός αύξησης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 0.35ng/ml για τιμές μικρότερες των 4ng/ml και 0.7 ng /ml για τιμές μεγαλύτερες των 4ng/ml.
Είναι σημαντικό επίσης να λεχθεί ότι τα αυξημένα επίπεδα του PSA ενδέχεται να οφείλονται σε προστατίτιδα και ως εκ τούτου δε θα πρέπει τα επίπεδα να αξιολογούνται σαν μια απόλυτη τιμή αλλά επί υπόνοιας προστατίτιδος όπου υπάρχει αύξηση του μεγέθους του προστάτου θα πρέπει να γίνει επανεκτίμηση του PSA μετά από αγωγή με αντιβιοτικά.
Προσδιορισμός του ελευθέρου PSA
Ο προσδιορισμός του ελευθέρου κλάσματος του PSA δεν έχει απόλυτη έννοια αλλά το πηλίκο του ελευθέρου προς το ολικό PSA ενδεχομένως να δίνει πληροφορίες οι οποίες μπορούν να διακρίνουν την καλοήθεια από την κακοήθεια. Γενικά, μικρότερο πηλίκο PSA είναι υπέρ της κακοήθειας ενώ μεγαλύτερο πηλίκο Free PSA/Total PSΑ είναι υπέρ της καλοήθους υπερτροφίας του προστάτου. Θα πρέπει όμως να λεχθεί ότι ο προσδιορισμός του ελευθέρου PSA έχει έννοια για φάσμα τιμών PSA μεταξύ 4 και 10 ng/mL. Και η πληροφορία αυτή ενδεχομένως είναι πιο χρήσιμη σε ασθενείς με πολύ μεγάλους αδένες ή σε ασθενείς στους οποίους η βιοψία που έγινε ήταν αρνητική. Σε υγιείς άνδρες με PSA σε επίπεδα μεταξύ 4 και 10 ng/mL πολλοί συνιστούν τη βιοψία χωρίς τον πρόσθετο προσδιορισμό του ελεύθερου PSA ή προτιμούν τη θεραπεία με αντιβιοτικά για μία περίοδο 4-6 εβδομάδων πριν από την επανάληψη της μέτρησης του PSA. Αν η αγωγή γρήγορα ελαττώνει τα επίπεδα του PSA στα επίπεδα αναφοράς, η αύξηση του PSA η οποία προηγήθηκε της αντιβιοτικής αγωγής δεν είναι υπέρ του καρκίνου του προστάτου, είναι μάλλον υπέρ της προστατίτιδας. Σε κάθε περίπτωση όμως το PSA θα πρέπει να επαναληφθεί μετά την πάροδο ορισμένων μηνών.
Συχνότητα του screening για καρκίνο του προστάτη
Η δακτυλική εξέταση και η εκτίμηση των επιπέδων του PSA είναι τα δύο βασικά στοιχεία του συγχρόνου προγράμματος screening του καρκίνου του προστάτου. Η διορθική υπερηχογραφία παρουσιάζει πολλά υψηλά ποσοστά ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων και ως εκ τούτου δεν μπορεί να αποτελέσει ένα εργαλείο screening. Καίτοι είναι πολύ χρήσιμο στην καθοδήγηση της λήψης βιοπτικού προστατικού υλικού. Σύμφωνα με την αμερικανική εταιρία καρκίνου, ο προσδιορισμός του PSA θα πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση μετά την ηλικία των 50 χρόνων καθώς επίσης και η δακτυλική εξέταση. Και επίσης σε άντρες οι οποίοι έχουν τουλάχιστον προσδόκιμο επιβιώσεως μέχρι την ηλικία των 75 χρόνων ή και μεγαλύτεροι. Σύμφωνα με την σύσταση αυτή δεν έχει έννοια να γίνεται ο προσδιορισμός του PSA σε άντρες μεγαλύτερους των 75 ετών.
Ο ρόλος του PSA στην παρακολούθηση της θεραπειας
Το PSA μετά από ριζική προστατεκτομή ελαττώνεται σε μή ανιχνεύσιμα επίπεδα. Μπορεί σε μερικές περιπτώσεις μετά την προστατεκτομή, να ανευρίσκεται σε χαμηλά ανιχνεύσιμα επίπεδα, που όμως δεν αυξάνονται και οφείλονται σε παραμονή μικρής ποσότητας φυσιολογικού προστατικού ιστού. Όμως επίπεδα PSA >0.2 ng/ml διαπιστούμενα σε δύο διαδοχικές μετρήσεις με χρονική απόσταση 2 εβδομάδων, το αυτό εργαστήριο, κατά γενική παραδοχή σημαίνουν υποτροπή της νόσου.
Ο χρόνος διπλασιασμού του PSA στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτου
Όταν ο χρόνος διπλασιασμού των επιπέδων του PSA είναι μεγαλύτερος των 12-15 μηνών, η νόσος είναι χαμηλού βαθμού εξέλιξης και η θεραπεία διακόπτεται.
Όταν ο χρόνος είναι μικρότερος των 12 μηνών, τότε χρειάζεται θεραπεία. Όταν, τέλος, ο χρόνος διπλασιασμού του PSA είναι μικρότερος των 3 μηνών, τότε πρόκειται για πολύ επιθετική νόσο και χρειάζεται εντατική θεραπεία.
Το PSA ναδίρ στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτου
PSA ναδίρ είναι τα ελάχιστα επίπεδα PSA που επιτυγχάνονται μετά την έναρξη θεραπείας αδρανοποίησης της τεστοστερόνης.
Πτώση του PSA σε επίπεδα μικρότερα των 0,05ng/ml μετά την έναρξη της θεραπείας είναι καλύτερος δείκτης και του χρόνου διπλασιασμού του PSA και του Gleason score.
Υψηλά επίπεδα ναδίρ PSA είναι ενδεικτικής ανάγκης πρόσθετης θεραπείας με ακτινοθεραπεία, ισχυρότερη αδρανοποίηση της τεστοστερόνης και χημειοθεραπεία.
Related Posts
Tags
Share This
